Selesih (Durtlang mel-8)
DURTLANG MEL-8 
(SELESIH)
 
Dr. P.C. Lalawmpuia
                Durtlang Mel-8 a awm ve tawh thin tih hre lo thangthar zingah an awm hial tawh maithei e. Pu Suaka lalram, Durtlang khawper a nih pawh kan hre kher awm love. A chanchin erawh chipchiar a hriat a har ta viau mai. Durtlang Lal, Pu M. Suaka nau Dosatthanga`n tlang hrang angin a thut bawk na a, khaw hrang hlak ang tak tak chuan a awm mai lo ni in a lang. Hun eng emaw chen chu Durtlang nen Biak In pawh an intawm ni in a ngaihruat theih. Kum 1966 ah Zoram a lo buai a, kum 1967 ah Mel-8 chu Durtlang ah sawikhawm an ni a, Durtlang Mel-8 khaw mei pawh a mit zui nghal ta a ni. Tlai khaw hnu deuh ah Sawrkar in AH & Veterinary Department hmun atan a la zui a. Tunah chuan Selesih ti a hriat a lo ni ta a, College of Veterinary Science leh Sawrkar Farm te avangin Zoram khawvel ah hmun pawimawh nihna erawh a la chang ve hram hram, a bultantu Pu Suaka te uanu malsawmna dawn zar a zo zel a ni ngei ang. A ram chhunga awm Sinners` Friend Team te hmun, Rescue Center erawh hi chuan Sihphir khua ah an inchhal ve ta mai mai a ni awm e! Durtlang Mel-8 khaw pangai chhungkaw hnih thum awm lek tun hnai mai khan Durtlang atangin an let leh tih loh chu Sawrkar hnathawk te awmna hmun a ni ta ber.
 
               
Durtlang Mel-8 din tan chiah hi hre chiang leh sawi thei an awm lo a nih hmel. Sawi dan berah chuan, Durtlang Mel Veng a ni mai a, in ruk emaw vel chauh awmin kawng siam leh a enkawl zui chu hna ber ah an nei a, hemi avang hian Kuli an awl thung. Hetianga an awm hi Durtlang Lal Suaka hian a nau Dosatthanga thuthmun atan a siam sak zui ni in a lang. Ziak a chhinchhiah hmuh tur a awm loh avangin, Durtlang Mel-8 a chhungkaw pakhat chanchin atanga chhui dawn in, Pu Dosatthanga`n Mel-8 a thut tan hun hi kum 1910 vel ni turah ka ngai. (Kum chhutna atan he article ziaktu hian an mahni thlahtu te chanchin atanga kum hriat theih theih te leh tawngka a thu hlanchhawn thenkhat te chu innghahnan a hmang a, a dik tawk viau tur ah a ngai, thulakna tur dang a awm lem lo a, midang tan thu ninawm a tling em lovang chu maw). Durtlang Mel-8 a awm te zingah Lianbela te chhungkaw chanchin atangin Mel-8 khaw din tan kan chhui mai dawn a ni. Lianbela hian a fapa te pathum hruai in Mel-8 din tirh ah Durtlang an pem lut tih chu an in sawi dan a ni, tawngkama an thu in hlanchhawn ah chuan, Lianbela thlahte hian, ‘Mel-8 din tirh ah kan lut`, an in ti. Lianbela chu Khawruhlian lam atanga Mel-8 lut a ni a. Lianbela tupa hmuh hmasakber dawttu Ranga, Kapphunga fapa chu Khawruhlian ah kum 1910 ah a piang a. Ranga nausen buchip lai a pem an nih thu ah an chiang a. Kapphunga (Pu C.Lalbiakmawia pu a ni a) hi Durtlang lamah a in bengbel a, a naute pahnih Sumkunga leh Zakhuma te chu, an pa Lianbela ho in Mel-8 ah awmhmun an bengbel thung a. Mel Veng a nih mai lai a pem lut nge an nih a, khawper, lal hrang nei a nih hnu a lut tih chu hriat tak tak theih a nilo na a, Mel-8 khua hi khua anga a inrelbawl tan hun lai bawr chu a ni phawt mai a, chuvang chuan Durtlang Mel-8 hi kum 1910 emaw a din a ni kan ti mai ang chu.
 
 
Hei hi Durtlang chanchin atang pawhin pawmawm tak a ni a, hemi hmalam hi chu a nih a rinawm loh. Hemi hma lam a rinawmlohna chu, kum 1907 ah khua a din leh luah tumin M.Suaka ten lo an han vat fai chauh a ni a. An luah tak chu 1908 a ni. Khaw thar din kum chho mai a khaw per din nghal chung chung chu a rinawm vak lo. Durtlang an luah tirh hian chhungkaw tam pawh an awm lova, chhungkaw sawm emaw mai chauh an ni a, khaw per din rual an ni hrih lo hrim hrim in a lang. Hetiang a nih avang hian Durtlang an luah atanga kum thumna mai, kum 1910 a khawper din pawh chu a hma lutuk ala tih theih cheu bawk. Lehlam ah erawh chuan M.Suaka leh a nau Dosatthanga inkar a in hmangaihna leh induhsakna entawn tlak tak kan hriat fo, 'Ka awmna a piang ah I awm ang a. Rangva in a ka awm chuan nang pawh rangva in ah I awm ve tur a ni` ti a Pu Suaka`n Dosatthanga hnen a a sawi angin, Durtlang khaw din rual deuhthaw, kum thum hnu mai a Mel-8 hi din a nih a rinawm thei khawp mai. M.Suaka hian a nau Dosatthanga hi a duat in a ngaihtuah em em mai a. Dosatthanga hi khatih lai khan mi ngaihtuahawm phei chu a ni bik lo. Sawrkar mi, Thelret Rahsi, mahni pawh a tlang hrang a thu ve thei mai awm chu a ni. Pu Suaka hian a nau nen a dinhmun inthlau taka awm chu a duh hauh lo a ni ngei mai a, thu chhia thu tha in hre phalo a awm pawh an duh lo a nih hmel. Hetia amah Suaka Lal a nih tak ah chuan, a nau pawh 'Lal a nive tur a ni` tih ngaihdan a nei a nih hmel. Durtlang a thut rual rual in a nau tlang thut ve tur pawh ama ram chhungah ngei a buatsaih ve nghal a nih hmel e. Mel-8 ah hian Lal M. Suaka naute zingah Dosatthanga leh Chawngchhingi ( Pu Seizika nu nu) ten lu an phum.
 
 
Kohhran lamah chuan Durtlang Mel-8 hian in relbawlna hrang a nei nghal mai lo ni in a rin theih. Kum 1910 ah Durtlang Biak In hmasa ber kha Mel-7 tlang ah sak a ni a. Durtlang an luah tirh khan, Mel-5 kawnghnuai lam daih, Pu Hruaia In bawr vel ah hian Lal  pawh a awm a, zan lama an inkhawmna hmun pawh a ni a. Hemi atanga Km 2 awm lai a hla Mel-7 tlang a Biak In an sa hi eng dang vang ni in a lang lo, Mel-8 lam te nen a pan khawm awlsam, thawm hriat phak leh lai li lai an ngaihtuah a nih a rinawm ber. Chhun dar 12 ah Biak In dar an vaw ri a, a hre phak a piang an tawngtai thin a nih kha. Durtlang khaw pianhmang hi a lai ah kum lut in, a kual deuh pap a, Mel-7 tlang atanga dar vuak chu a remchang bawk reng a, mahse Mel-8 lam an hmui tel a nih loh chuan helai va pan kher hi a hla deuh mah mah a, a tul kher in a lang lo. Kum 1917 lama Biak In thar an sak erawh hi chuan, Mel-8 lam hmui tel a ngai lutuk ta lo emaw a hla an ti ta deuh hrim hrim pawh a ni ang e, a hmun sawn a ni ta. Durtlang Kohhran Chanchin atanga a lan dan in, Durtlang Bial Khawmpui hmasa ber kum 1924 September ni 29 a neih ah chuan, Durtlang Mel-8 in Biak In an dil thu a lang a. Phalsak an ni bawk. Kohhran phuisui tak chu an ni lo a niang, Durtlang Mel-8 Kohhran a upa nemngheh hmasa ber chu Pu Seizika pa, Upa Zakhuma a ni a. Kum 1931 Muallungthu khua a Presbytery ah nemngheh a ni chauh. Hemi hnu, rambuai sawikhawm lai a upa nemngheh ni hman te chu Durtlang Kohhran ah, thlan nawn ngai chuang lovin Upa atana pawmzui an ni.
 
 
Mel-8 awm tirh hian tuna thlanmual hlui, Selesih Poultry Farm panna leh General Manager Office lam panna kawng thuam pelh hret, chhuah lam pangper hi an khaw hmun chu a ni. An Lal Dosatthanga In pawh tuna ama thlan lung dinna vel ah hian a awm a. Helai atang hian tuna General Manager Office dinna hmun ah hian Lal in chu an sawn chho a, midang pawh in an zui ve nghal a. An Biak In pawh tuna General Manager quarters kawmchhak a tuikhuah awmna hmunah sawn a ding thin. Kawngpui te a chhuah hnu ah zawi zawi in kawngpui lam hnaih ah an tawlh thla leh a. Rambuai sawikhawm avanga an khua an rauhsan dawn meuh kha chuan kawngpui dungah an awm ve far tawh.
 
 
Khaw te lungrual, Gorkhali chhungkua pali panga khawsa ve te chhiar tel pawh a in sawmthum chuang awrh an ni mai chauhna a, an mahni chuan 'Durtlang pa chak awmkhawmna hmun kan ni a sin, ` an in ti ve fan zuk nia! Khaw hrang vak ah an in ngai lem lo a nih hmel. Durtlang pachak a an inchhal pawh hi a mak lem lo e, tunhma, thahrui hmanna lama chak a inchhal te chu thukhat nise, kawng danga michak te pawh an nei ve e. Dosatthanga fa te zingah Upa C. Lalthansanga te leh John Hlira te chu an mahni zawnah pa chak an ni reng a, a tu te zinga mi Dr. C. Lalremthanga te pawh vawi in a Durtlang pa chak an la nih hi! An ni bak ah hian a hminga officer pawh chhiar ve nial tham, rawngbawlna lamah lah Pastor te an awm ve nial. Tin, Mizorama UPC Kohhran dinchhuaktu pawh Dur Mel-8 pa, Pu Kamlova a ni a. Mel-8 atanga chhuak, Durtlang a awmzui lem lo atangin senior officer te leh Pastor te an awm nual bawk. Taimak kawngah lah, khawthim pawisa lo va Laltin khawnvar awrh a buh at te pawh an awm ngat a sin! Heng te hian eng emaw zawng tak chuan Durtlang khua a tih phuisui chin a awm ve a, kawng lehlam ah chuan Durtlang khaw malsawmna dawngtu an ni e, kan ti thei bawk ang chu.
 
A tir a chhungkaw ruk emaw chauh a intan kha, nula tlangval an lo puitlinga, in hrang changin an awm ve thliah thliah a, pem lut thar an lo awm ve bawk a, rambuai khawkhawm dawn meuh kha chuan in sawmnga leh panga bawr khua a chhal tham a ni ve hman. A hming thu ah hian Mel-8 VC te khan Sihphir nena an inkar kawn Selesih hmingpusa alo awm bawk nen, Selesih hming put law law an lo rawt vuai vuai tawh thin a ni awm e. Mel-8 khua a awm loh hnu ah pawh Selesih kawn chu a awm reng a, he hming hi a pu hlen ta mai ni awm a ni.

                  DURTLANG MEL-8 
                     CHHUNGKAW LIST

1.    Zahlira h/o Chawngpuithangi
2.    Zakhuma f/o Seizika te unau
3.    Chempuii m/o Kamlova (UPC dintu)
4.    Lalsawia- Zamliana te
5.    Bualtawna – Suakhmingthanga te
6.    Vanlalliana (ka ni te)
7.    Tlanglawma
8.    Ralzatawna- Nu Tluangi te
9.    Ngurkhuma
10.  Pi Suaki (Pu Taia nu nu)
11.  Chawngkhuma-Hmangaiha te pu
12.  Sawichhunga- Nuhliri te
13.  Dosatthanga (Lal)
14.  Pabuanga- Lalrema (L)
15.  Chawnghmingthanga- Sihphir ah pem
16.  Laiawrha
17.  Zakamlova- Pakunga te unau
18.  Tambula-Aizawl lamah pem
19.  Thatkungi- hmeithai
20.  Vanchiauva- Tirhkoh Dawla pa
21.  Ralhlinga f/o Pi Sawmi w/o R.Zakima
22.  Saidailova- Lalthianghlima
23.  Hmarkunga- Lalchhunga Kelkang Veng
24.  Mawii
25.  Zuiruaka- Thanseia leh Kapa te pa
26.  Hrangthiauva- Pastor Lalrova pu
27.  Rochhunga- Ringliana  Bawngkawn
28.  Lalsanga
29.  Zalawma- Serchhip ah pem
30.  Dammawii-
31.  Laikhuma- Chawngvawka unau
32.  Thangkhuma
33.  Patea
34.  Saila
35.  Thulhi
36.  Zetha
37.  Kanchha
38.  Sentawia 

In hrang changa awm hrang

1.   Subedar (Rtd) Chawngthansanga
2.   Upa Vanlallawma
3.   Zalawma
4.   Seizika
5.   Vanlaltlana
6.   Zakunga
7.   Laldawla
8.   Lalhnuna
9.   Thanseia
10. Laibata
11. Lalkhuma
12. Lalthanga
13. Sangliana
14. Lalhmingthanga
15. Ralkapa
16. Hmangaiha
17. Chawngpuithangi


(A chunga tarlan chhungkua ami tu leh fa  emaw, chhungkhat laina te emaw leh tunhnua cheng ten Durtlang mel 8 (Selesih) khua kha hrethar leh in, chhungkhat angmaia in hmangaih tlanga an lo chen ho thinna kha chhunzawm leh ila, he khua hi ti mualphotu nilovin a ti hmingthatu nih i tum vek ang u) 

NB: Hemi chungchanga hriatbelh duh emaw belh duh nei chuan Dr.P.C.Lalawmpuia, Durtlang mel-5 hnenah hriattir nise alawmawm ngawt ang - dr.sangtea

      
 
 
 
Today, there have been 49 visitors (210 hits) on this page!
This website was created for free with Own-Free-Website.com. Would you also like to have your own website?
Sign up for free